Rize’de çay Tarımı ve çay toplama makinesi

Türkçe çaycılığın tarihi 1.Dünya Savaşı öncesine dayanıyor.

Çayın ilk fikir babası ve konu hakkında araştırma yapmak üzere Batum’a gönderilen Ali Rıza Erten’dir.

Kurtuluş Savaşı sonrasında ilk kez 1924’te çıkarılan 407 sayılı kanun ile ilk kez çayın temeli atılmıştır .

Daha sonra Karadeniz ve Rize bölgesinde çayın yetişmesi ve milyonlarca insanın buradan ekmek yemesinin en büyük sebeplerinden biri Zihni Derin’dir

Çıkan bu kanun sonrasında Batum’a gönderilerin Zihni Derin yaptığı çalışmalar neticesinde 1939 46 yılları arasında atölye düzeyinde Rize’de Uzunkaya Gündoğdu ve Çayeli Çay atölyeleri kurularak çaycıları temelleri atıldı .

Çay Karadeniz ve Rize’de Devlet eli   ile Çaykur üzerinden 1984 yılına kadar genelde elle toplanarak gerek insan gücü gerek zorluk bakımından zaman kaybı bakımından yıllarca bu şekilde devam etti.

1984 yılında Serbest Piyasa ekonomisinin de getirmiş olduğu Özal dönemi hükümeti döneminde Çay Tarımı, alımı Satışı serbest  bırakılarak ilk kez özel sektör kapıları çay tarımına açıldı.

2000 yıllarına kadar Çay tarımı genelde bugün  kullandığımız çay makası ile yapıldığı ancak, 2010  yılından itibaren Rize’de bazı mucitlerin ve yine yurtdışı kaynaklı olarak benzinli yada Mazutl’u olarak çay toplama makineleri çay tarımına yeni bir hava yeni bir soluk getirdi.

Kısmen de olsa bu çay toplama makinelerine uzun süre çay müstahsilleri rağbet ettiği makineler olarak kayda geçti.

Ancak son yıllarda teknolojinin de getirmiş olduğu yenilikler ve araştırmaları sonucunda daha hafif  elektrikli ve şarja çalışan çay makineleri bugün başta Rize olmak üzere Karadeniz’in diğer çay yetişen illeri Trabzon Artvin ve az bir bölüm de olsa Giresun’da çay tarımının yapıldığı bölgelerde hala kullanılarak güncelliğini koruyor.

Ancak geçen yıl özellikte yakıtla çalışan makinelerin çay tarımına vermiş olduğu zarar dolayısıyla Çaykur bu  makinelerle çay toplamayı yasaklamıştı.

Bugün Kendirlide elektrikle şarj olan ve yurt dışı kaynaklı olduğu belirtilen çok hafif son derece modern bir çay toplama makinesi ile Resul Köse’nin çay toplarken çay tarlasına konuk olduk ve çay toplama makinesini yakından görmüş olduk.

Yıllar önce çay makasının olmadığı yıllarda Çay tarımı genelde bir çay sezonunda 30-40 gün sürer, günlerce elle çay toplandığı için hem zamandan hem personel giderleri bakımından çok pahalıya mal olurdu.

Ancak şimdi görüldüğü gibi bir çay toplama makinesi 5 kişinin işini yaptığı gibi zamandan ekonomiden ve her şeyden tasarruf ederek gelecek de belki de çay tarımının önünü bu küçük alet açacak

Osman Köseoğlu

aktuel53