Nöbetçi Eczaneler
Garip ama gerçek! Dünyada çay bitkisinden 12 çeşit çay üretilirken çay ülkesi Türkiye’de sadece 2 çeşit çay üretilebiliyor.
Dünya ile rekabet edemeyen Türk çayının en büyük sorunlarından birinin kalite farklılığı olduğunu belirten CHP Rize Milletvekili Adayı Av. Remzi Kazmaz, çay sanayinde neden geri kaldığı konusunda şu bilgileri verdi:
TÜRK ÇAYININ AROMATİK DEĞERİ YÜKSEK DEĞİL
“Sanılanın aksine dünyada Türk çayı ünlü değil, Türklerin çay demleme usulü meşhurdur.
Tüketiciler alışkın oldukları damak tadını tercih etmekteler. Dolayısıyla her markanın tüketicileri mevcuttur.
Siyah Türk çaylarının aromatik değerleri yüksek değildir. Çünkü, koku ve uçucu yağ gibi özellikler, fabrikada oksidasyon ile yok oluyor. Bu yüzden tercih edilmiyor ya da az tercih ediliyor.
Oksidasyon, belirli bir çayın nasıl göründüğünü ve tadının neye benzediğini belirleyen kilit faktörlerden biridir.
Oksidasyon süresi uzatıldığında çay deminde fazla renk, daha az nitelik, süre kısıtlandığında daha az renk daha fazla nitelik oluşuyor.
Oksidasyon süresi ile oluşan aroma bileşiklerinin miktarı arasında yakın bir ilişki vardır. Oksidasyon süresi uzadıkça, bir kısım aroma maddeleri artarken, bir kısmı da azalmaktadır.
Ülkemizde oksidasyonun tam anlamıyla gerçekleşmesi için gerekli olan süre-sıcaklık vb. parametreler çoğu üretim tesisinde sağlanamamakta.
Çay işlemede oksidasyon derecesinin yeterli olup olmadığına karar verebilmek sektördeki en önemli sorunlardan biridir.
İşte bu yüzden, Türk çayının tadında bir standart söz konusu değildir. Uluslararası pazarda Türk çayı tüketiciler tarafından aranan özellikler konusunda zayıftır.
Kalitesiz çay üretim eğilimi uzun yıllar devam ediyor. Belirlenen standartlara uygun kuru çay üretiminde beklenen gelişme sağlanamamıştır.
TÜRKİYE, SİYAH ÇAY DIŞINDA ETKİNLİK GÖSTEREMİYOR
Tüm çaylar aynı çay bitkisinden yapılırken, farklı çay türleri arasındaki farklılıklardan büyük ölçüde oksidasyon sorumludur. Türkiye’de oksidasyon başarılamadığı için sadece siyah ve yeşil çay üretilebiliyor. Dünyada ise aynı çay bitkisinden 12 çeşit çay üretilebiliyor!
1981 dönemi öncesi ÇAYKUR’a ve 1981-1989 döneminde özel sektöre verilen kamu kaynakları teknolojik seviyede yanlış kullanıldı. Sanayide üretim aşamalarından biri olan soldurma ünitelerinde teknolojiye uygun kapasite ve teknik donanım bulunmuyor.
FAO raporlarına göre, dünyada çay tüketimi artmaya devam ederken, siyah çayın tüketimdeki payı azalmakta, başta yeşil çay olmak üzere diğer çay çeşitlerinin oranı ve pazar payları artmaktadır.
Üretilen çok farklı çay çeşitleri olsa da dünya çay ticaretinde en büyük yeri tutan siyah ve yeşil çay üretimidir. Dünya çay üretiminin %58’i siyah çay, %30’u yeşil çay ve kalan %12’lik kısmı da oolong çay, beyaz çay, instant çay ve diğerlerinden oluşmaktadır.
Dünyada en önemli yeşil çay üreticisi ülkeler Çin ve Japonya iken siyah çayın en büyük üreticisi Hindistan ve Kenya’dır.
Oolong çayın en büyük üreticisi Çin ve Tayvan iken beyaz çay pazarının çok önemli bir kısmı Çin’in elindedir.
Sri Lanka’da deneyebileceğiniz 10’dan fazla çay türü var.
Türkiye ise siyah çay dışındaki ürünlerde etkinlik gösteremiyor. ÇAYKUR verilerine göre, Türkiye’nin organik yeşil çay üretimi yıllık 10 ton, organik olmayan yeşil çay üretimi 16 ton, beyaz çay ise sadece 60 kilogram civarında.
Bu gibi nedenlerle, diğer çay üreticisi ülkelerin ürün yelpazesine bakıldığında ülkemizde üretilen çay ve çay yan ürünleri yetersiz kalmakta.
TÜRKİYE’DE 12 ÇAY ÇEŞİDİNİN GELİŞTİRİLMESİ HEDEFLENİYOR
Ülkemizde ulusal çay gen havuzlarını oluşturarak yeni çeşitler geliştirmek üzere, Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi ve ÇAYKUR Atatürk Çay ve Bahçe Kültürleri Araştırma Enstitüsü ile birlikte Doğu Karadeniz Çay Üretim Bölgesi’nden seleksiyonla elde edilecek olanlar ile ÇAYKUR’un elinde bulunan mevcut çay genetik kaynakları karakterize edilerek yüksek verim ve kaliteli, siyah, yeşil, beyaz ve oolong çay gibi farklı üretim proseslerine uygun çay genotiplerinin tespit edilmesi, ticari değeri yüksek ve dünya pazarında rekabet edebilecek çay çeşit adaylarının belirlenmesi amacıyla 4 il ve 31 ilçede yürütülen kapsamlı bir TÜBİTAK 1007 Projesi başlatıldı. Proje kapsamında, şu ana kadar gen havuzuna aktarılmak üzere 760 farklı çay genotipinin çoğaltımı başarıyla tamamlandı. Projede en az 2 bin farklı çay genotipi ile 2 ayrı çay gen havuzu oluşturulması ve farklı üretim prosesleri (beyaz, yeşil, oolong, siyah)’ne uygun 12 çay çeşidinin geliştirilmesi hedefleniyor.
Bizde bu güzel projenin bir an önce hayata geçmesini temenni ediyoruz.”
Av: Remzi kazmaz