2022 YILI DIŞ TİCARET AÇIĞI, % 138 ARTIŞLA 110 MİLYAR DOLARA ÇIKTI!

2022 yılında baskılı kur politikası ile toplam 254 milyar dolarlık ihracat, 364 milyar dolarlık ithalat yaparak bir önceki yıla göre % 138’lık artışla Dış Ticarette 110 milyar USD açık vermişiz.
Bugün Ticaret Bakanı Mehmet Muş, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın katılımıyla gerçekleşen ve 2022 yılı dış ticaret rakamlarının açıklandığı toplantıda yaptığı konuşmada, ihracatta üst üste rekor kırdıklarını belirterek, “Övünçle dile getirmek istiyorum ki Cumhuriyetimizin 100. yılına girerken tarihimize yaraşır bir başarı hikayesi de ihracatımızdan gelmiştir” dedi.
Bakan Muş’tan sonra kürsüye gelen Sayın Cumhurbaşkanı’ da konuşmasının dış ticaret ile ilgili kısmında üzerine basarak övgüyle yılın son ayında gerçekleşen 22,915 milyar dolarlık ihracat (bir önceki yılın 2021’in Aralık ayına göre sadece % 3,1 artış) ile 254 milyar dolar olarak gerçekleşen yıllık ihracat rakamını (2021 yılına göre % 12,9) paylaştı. Ajanslarda, televizyonlarda ihracatta rekor artış olarak yansıttılar. Dış Ticaretin diğer ayağı ithalat rakamlarından bahsetmediler.
Dış ticaretin dengesi ve ithalat rakamları ekranlara yansımadı ama bunlara ilgili bakanlığın sitesinden ulaşmak zor değildi. Bakanlığın sitesinden aldığım 2021 ve 2022 yılına ait dış ticaret rakamlarını iki farklı grafik şeklinde görsel üzerinde paylaşıp konuyu daha iyi kavratabilmek için de oradaki rakamları yorumlamakla yetineceğim.
2022 yılı Aralık ayında 2021’in Aralık ayına göre;
İhracat, 22,233 milyar dolar iken % 3,1 oranında artarak 22 milyar 915 milyon dolar,
İthalat, 29,065 milyar dolar iken % 14,6 oranında artarak 33 milyar 295 milyon dolar olarak gerçekleşti.
2021 Aralık ayında ihracatın ithalatı karşılama oranı % 76,5 iken 2022’de bu oran 7,7 puan azalarak %68,8 olarak gerçekleşti.

2022 yılı Ocak-Aralık Dönemi;
İhracat, 2021 yılında 225,2 milyar USD iken % 12,9 oranında artarak 2022 yılında 254 milyar 210 milyon dolar,
İthalat, 2021 yılında 271,4 milyar USD iken % 34,3 oranında artarak 2022 yılında 364 milyar 395 milyon dolar olarak gerçekleşti.
İhracat % 12,9, ithalat % 34,3 artarken 46,2 milyar USD olan dış ticaret açığı da % 138 artışla 110,2 milyar dolara tırmandı!
110 milyar USD yıllık dış ticaret açığı her ay ortalama 9,2 milyar USD tutarında ihracattan fazla ithalat yapmış olmamız demek.
Yanı 2022 yılında ortalama ayda 21,185 USD ihracata karşılık 30,375 USD ithalat yapmışız.
Oysa 2021 yılı ihracatı 2020’ye göre yüzde 32,9 artmış, dış ticaret açığı da yıllık 46,2 milyar dolar olarak gerçekleşirken bir yıl önceye göre % 7,8 oranında azalmıştı. Rakamlar sonuçları itibariyle 2021’in gerisinde kaldığımızı gösteriyor.
İhracatın ithalatı karşılama oranı bu tabloyu daha bir göz önüne çıkarıyor.
2021’de ihracatın ithalatı karşılama oranı % 83,1 iken 2022’de % 69,8’e düşmesi 2021’e göre Dış Ticaret Dengesinde 110, 2 milyarlık açık, negatif yönde ciddi bir gelişme anlamına geliyor!
Bakan Mehmet Muş her ne kadar dış ticaret açığındaki patlamanın temel nedenini enerji fiyatlarındaki artış ile yükselen altın ithalatına bağlıyor olsa da ekonomistlerin, piyasaların, dahası ihracatçıların üzerinde birleştikleri uygulanan kur politikasının bu meblağa, makasın açılmasına neden olduğu.
Zira enflasyonla mücadelenin yolu kuru baskılamak olmamalı. Geçen yıl Türkiye’de üretimin maliyeti yüzde 130’dan fazla artarken TL dolar karşısında sadece yüzde 28 değer kaybetti. Doların gerçek değerinin altında olması, buna mukabil içeride maliyetlerin bu kadar artmış olmasının ithalatı cazip kılacağı aşikardır.
Yanlış anımsamıyorsam 10-12 yıl önce Sayın Erdoğan 2023 yılı yanı Cumhuriyetimizin 100. yıldönümü için 500 milyar dolarlık ihracatı hedef göstermişti. Temennimiz daha sağlıklı ve gerçek ekonomi, para politikaları uygulayarak bu hedefe yaklaşır, dış ticaretteki dengeyi makas daha da açılmadan toparlarız.
Recep Ali Aksoylu